Fransa’nın Elysée Sarayı’nda düzenlenen Avrupa Hahamlar Konferansı’nda, Fransa Hahambaşı Haim Korsia, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da katıldığı programda Hanuka mumu yaktı. Törene ilişkin görüntülerin sosyal medyada yayılması ülke çapında laiklik tartışmalarına yol açtı.
Fransa’da Yahudilerce kutsal sayılan Hanuka’nın Elysée Sarayı’nda kutlanması ve törene Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da katılması laiklik tartışmalarını alevlendirdi.
Hükümet kanadı töreni savunurken, milletvekilleri, gazeteciler, tarihçiler ve Yahudi cemaatinin bazı önde gelen isimleri törene sert tepki gösterdi. Fransa’nın laik bir ülke olduğunu iddia edenler, din ve devlet işlerinin ayrılması gerektiğini savundu.
Başbakan Elisabeth Borne, Elysée Sarayı’ndaki Hanuka kutlamasını savundu ve bunu ülkede “artan Yahudi düşmanlığı karşısında bir destek işareti” olarak gördüğünü söyledi.
Yahudi lider: Cumhurbaşkanlığı sarayında kutlamak hataydı
Ancak ülkedeki Yahudi örgütlerinin çatı örgütü olan Fransa Yahudi Konseyi’nin (CRIF) başkanı Yonathan Arfi, bayramı başkanlık sarayında kutlamanın bir “hata” olduğunu söyledi.
Radio Sud’a konuşan Arfi, “Elysée’de Hanuka mumu yakmanın cumhuriyetin DNA’sında olmadığını” vurgulayarak, “Hanuka mumu yakmak Elysée’nin işi değil. Fransız Cumhuriyeti’nin DNA’sı uzak durmaktır. Dini olan her şeyden.” Sözleriyle hem Macron’un dini törene katılmasını hem de törenin başkanlık sarayında yapılmasını eleştirdi.
“Şaşırdığını” söyleyen Yonathan Arfi, eleştirilerine şöyle devam etti:
“Dini tören düzenlemek geleneksel olarak bir kamu otoritesinin görevi değildir. Bu tekrarlanmaması gereken bir şeydir. Fransa Yahudileri laikliği her zaman bir koruma ve özgürlük yasası olarak görmüşlerdir. Laikliği zayıflatan her şey Fransa Yahudilerini de zayıflatır.” “
Fransa İçişleri Bakanı Darmanin: Laikliğe karşı değilim
Görüşmelerde konuşan Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin’e göre, Başkan Macron’un Fransa Hahambaşı Haim Korsia’nın sarayda Hanuka mumlarını yakmasına izin vermesi “laikliğe aykırı bir eylem değil.”
Darmanin, Franceinfo’ya verdiği röportajda şunları söyledi: “Başkan dinlerin savunucusudur. Hepsine saygı duyar. Devlet başkanı olarak laikliğin ihlali söz konusu değildir.” dedi.
Bakan Dermanin, şöyle devam etti: “Yahudi vatandaşlarımızın Yahudi karşıtı eylemlere maruz kaldığı, haham ve sinagoglara saldırılar yapıldığı, insanların şiddete maruz kaldığı bir dönemde, Sayın Cumhurbaşkanımızın bu önemli Yahudi bayramında Yahudi vatandaşlarımızın yanında yer almasını son derece normal buluyorum. Sokaklarda dini işaretler taşıyanlara saldırdı.” dedi.
“Macron cumhuriyetin temel ilkelerini umursamıyor”
Törene tepki gösteren tarihçi Eric Anceau, sosyal medya hesabından şunları paylaştı: “Elysée Sarayı’nda dini bir tören! Yakın zamanda yazdığım bir kitabımda da gösterdiğim gibi, Fransız laikliği büyük bir esnekliğe sahip ama burada biz o laiklikten son derece uzağız. Peki Emmanuel Macron’un başı?” “Karmaşık mı yoksa Cumhuriyetimizin temel ilkesini etkilemiyor mu… Kararı size bırakıyorum.” Sözleriyle kutlamaya karşı çıktı.
Ülkenin en tanınmış tarihçilerinden ve Paris Siyasi Araştırmalar Enstitüsü profesörü Charles-Louis Foulon da makalesinde Fransız Cumhuriyeti’nin laik bir devlet olduğunu yazmış ve Başkan Macron’un bu törene katılmasının çelişki yarattığını belirtmişti.
Foulon, laiklik çerçevesinde kilise ve devlet işlerinin ayrılmasına uygun olarak, devlet başkanının başkanlık sarayındaki dini kutlamalardan kaçınması ve bunun yerine dini mekanlardaki etkinliklere katılması gerektiğini söyledi.
Gazeteci Degois: Yahudiler bile bu kadarını istemedi
Gazeteci Françoise Degois, X sosyal platformunda yaptığı paylaşımda Macron’un programa katılımını eleştirerek, bundan sonra diğer dinlere de aynı mesafeyi koruması gerektiğini söyledi.
Degois şunları söyledi: “Yahudi vatandaşlarla olan tüm dostluğuma ve Hanuka’nın güzelliğine rağmen Macron’un ne yapmaya çalıştığını hiç anlayamıyorum. Paris’te antisemitizme karşı yürüyüşe katılmayı reddetti. Hanuka’nın ilk mumunu yak.” … (İsrail/Filistin konusunda bir adım ileri (geri konuşmasını saymıyorum bile) Ve tüm bunları laikliğin mabedi sayılan Elysée’de yaptı… Umarım bundan sonra hepimize diliyoruz. (Katolik, Protestan ve Ortodoks) Mutlu Noeller, Mutlu Ramazanlar (Müslümanlar), Mutlu Buda’nın Doğumu, Mutlu Newroz, Mutlu Çin Yeni Yılı… Eminim Yahudiler bile bunu bu kadar çok istemezdi, eğer siz de Yangına körükle gitmek istiyorsanız yapmanız gerekenler şöyle dedi:
Enerji Bakanı Agnes Pannier-Runacher katıldığı bir televizyon programında şunları söyledi: “Başkanın ve hükümetin laiklik mücadelesi konusunda hiçbir belirsizlik yok. Okullarda çarşaf kullanımını yasaklayanın hükümet olduğunu hatırlatmak isterim. Değerleri laikliğe zarar veren dernekler son haftalarda kapatıldı ve yasaklandı.” Bir açıklama yaptı.
Ulusal Meclis milletvekili David Guiraud ise Pannier-Runacher’i gerçekte Müslümanlara karşı yasakçı bir hükümet iken laikliği savunmaya çalışmakla suçladı.
Guiraud, şöyle konuştu: “Hükümete göre cumhurbaşkanının Elysée’de Hanuka kutlaması laikliğe aykırı değildi. Çünkü bakana göre bunun kanıtı, Müslüman kadınların uzun elbise giymesini yasaklayanların kendileri olmasıdır. kazmaya devam edersen petrol bulacaklar.” Sözleriyle Bakan Pannier-Runacher’in açıklamalarıyla alay etti.
REKLAM4 Ekim 1958 tarihli Fransız Anayasası’nın 1. maddesine göre “Fransa bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir”.
